Günlük İşaretler Yazılar

İlk Önce TBMM mi Açıldı, Cumhuriyet mi? Bir Toplumsal Dönüşümün İzdüşümü Kültürler, zamanla şekillenen ve insan topluluklarının değerlerini, normlarını ve kimliklerini ortaya koyan güçlü bir yapıdır. Antropologlar, bu kültürel formların yalnızca bir toplumun geçmişini değil, aynı zamanda onun geleceğini nasıl şekillendirdiğini de araştırırlar. Bir toplumun kimliği, genellikle büyük toplumsal olaylar, ritüeller ve semboller aracılığıyla inşa edilir. İşte böyle bir toplumsal yapıyı inşa eden en önemli adımlardan biri, Türkiye’nin tarihi dönüm noktalarından biri olan TBMM’nin açılışı ve Cumhuriyet’in ilanıdır. Bu yazıda, bir antropolog bakış açısıyla, “ilk önce TBMM mi açıldı, Cumhuriyet mi?” sorusunu kültürel dönüşüm, ritüeller ve kimlikler üzerinden irdeleyeceğiz. Bir…

Göç Etmek Deyim mi? Psikolojik Bir Bakış İnsan davranışlarını anlamaya çalışan bir psikolog olarak, kelimelerin ve deyimlerin yalnızca dilsel ifadeler olmadığını; aynı zamanda zihnimizin, duygularımızın ve sosyal bağlarımızın aynası olduğunu fark ederim. “Göç etmek” ifadesi de tam olarak böyle bir kavramdır. İlk bakışta yalnızca fiziksel bir yer değiştirmeyi anlatıyor gibi görünse de, derinlemesine incelendiğinde insanın bilişsel süreçleri, duygusal dünyası ve sosyal ilişkileriyle yakından bağlantılıdır. Peki, “Göç etmek deyim mi?” sorusuna nasıl yaklaşmalıyız? Göç Etmek: Dilsel Tanım ve Psikolojik Arka Plan Göç etmek, Türkçede temel olarak bir yerden başka bir yere taşınmak, yeni bir hayat kurmak anlamına gelir. TDK’ya göre bu…

Hapazlamak Hangi Dil? Bir Kelimenin Köklerinden Kültürel Yolculuğa Bazı kelimeler vardır ki, ilk duyduğunda gülümsersin. “Hapazlamak” onlardan biridir. Hem kulağa sevimli gelir hem de içinde hafif bir yaramazlık barındırır. Ama hiç düşündünüz mü, bu kelime nereden geliyor, hangi dile ait, nasıl bu kadar canlı kalmış? Bugün “hapazlamak” kelimesinin kökenini, anlam evrimini ve kültürel dokusunu birlikte keşfedeceğiz. — Hapazlamak Nedir, Nereden Gelir? “Hapazlamak” Türkçede genellikle “kapmak, el çabukluğuyla almak, bir şeyi fark ettirmeden ele geçirmek” anlamında kullanılır. Bu fiil, Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde de yer alır ve “bir şeyi hızlıca yakalayıp almak” olarak tanımlanır. Peki bu kelimenin kökü nedir? Dilbilimciler,…

Gök Kubbe Hangi Ülkede Var? — Edebiyatın Sonsuz Göğü Altında Bir kelimenin gücü, bazen bir evreni inşa eder. Bir cümlenin ritmi, bir çağın ruhunu taşır. Edebiyatın büyüsü tam da burada başlar: kelimeler, görünmeyen bir gök kubbe gibi insan zihninin üstüne kurulur, her harf bir yıldız, her mecaz bir gezegen olur. Peki, gerçekten de “Gök kubbe hangi ülkede var?” sorusunu sorduğumuzda, cevabı coğrafyada mı yoksa hayal gücünün ufkunda mı aramalıyız? Bir Ülke Değil, Bir Düş Alemi: Gök Kubbenin Edebî Anlamı “Gök kubbe” kavramı, yalnızca fiziksel gökyüzünü değil, aynı zamanda edebî bir metaforu da taşır. Kimi zaman bir şiirin tavanıdır, kimi zaman…

Evli Bir Kadın, Ailesinden Kalan Mirası Kocasına Danışmadan İstediği Gibi Kullanabilir mi? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir Bakış Hayatta bazı sorular vardır ki yalnızca hukukun değil, kültürün, geleneklerin ve bireysel değerlerin de kesiştiği yerlerde anlam kazanır. Bugünkü konumuz tam da bunlardan biri: Evli bir kadın ailesinden kalan mirası kocasına danışmadan kullanabilir mi? Gelin, bu soruya hem küresel hem de yerel gözlüklerle bakalım. Modern Dünyada Kadının Miras Hakkı: Küresel Perspektif Küresel ölçekte bakıldığında, birçok ülke kadınların mülkiyet ve miras hakkını yasal olarak güvence altına almıştır. Özellikle Batı ülkelerinde, kadının evlilik içinde dahi ekonomik bağımsızlığını koruma hakkı temel bir insan hakkı olarak…

Gladyatör Dövüşleri: Ekonomik Bir Perspektif Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları Ekonomi, temel olarak sınırlı kaynaklarla yapılan seçimlerin sonucudur. İnsanlar, sınırlı kaynaklar (zaman, para, iş gücü, vb.) ile karşı karşıya kaldığında, bu kaynakları en verimli şekilde kullanmak için kararlar almak zorundadır. Ekonomistler, bu seçimlerin her zaman maliyetlerinin olduğunu ve bir seçeneği tercih etmenin, başka bir seçeneği terk etmek anlamına geldiğini savunurlar. Bu, fırsat maliyeti olarak bilinir. Bu perspektif, hem bireyler hem de toplumlar için geçerli olup, karmaşık sosyal ve kültürel yapıların ekonomik dinamiklerle nasıl etkileşimde bulunduğunu anlamamıza yardımcı olur. Bu çerçevede, gladyatör dövüşleri gibi tarihsel ve kültürel olaylar, sadece bir eğlence…

Hawaii’den Ne Alınır? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir Yolculuk Bir seyahati anlamlı kılan sadece gezip gördüklerimiz değil, aynı zamanda yanımıza aldığımız anılar ve hediyelerdir. Hawaii gibi kültürel dokusu güçlü ve dünyada özel bir yeri olan bir yere gidildiğinde, “Hawaii’den ne alınır?” sorusu da ister istemez akla gelir. Bu yazıda bu soruya hem küresel hem de yerel bakış açılarıyla yaklaşacağım. Farklı kültürlerdeki algıları, evrensel değerleri ve Hawaii’nin kendi dinamiklerini birlikte düşünelim. Küresel Bakış: Hawaii’nin Dünyaya Açılan Hediyeleri Hawaii, turizmin güçlü olduğu bir destinasyon olarak dünyaya seslenen ürünler sunar. Küresel açıdan bakıldığında en popüler hediyelikler arasında şunlar öne çıkar: Kona Kahvesi: Dünya…

Geven Otu Nerede Yetişir? Antropolojik Bir Bakış Kültürlerin ve doğanın etkileşimi, insanlık tarihinin derinliklerine inen bir keşif yolculuğudur. Bir antropolog olarak, farklı toplulukların çevreleriyle olan ilişkilerini, doğadaki bitkilerle kurdukları bağları anlamak her zaman ilgi çekicidir. Her bitki, bir kültür için yalnızca bir yaşam kaynağı değil, aynı zamanda semboller, ritüeller ve toplumsal kimliklerin bir parçasıdır. Bu yazıda, Geven otu (Astragalus) üzerinden, doğa ve kültür arasındaki derin bağları inceleyeceğiz. Geven otunun nerede yetiştiği ve toplumlar için taşıdığı anlam, sadece coğrafi bir merak konusu değil, aynı zamanda kültürel bir keşif fırsatıdır. Geven Otu ve Coğrafi Dağılımı: Doğa ve Kültür Arasındaki Bağ Geven otu,…

Hamuş Ne Demek TDK? Sessizliğin Geleceğe Fısıldadığı Hikâye Herkese merhaba! Bugün biraz farklı bir konuyla geldim: hamuş. Evet, kulağa hem gizemli hem de huzurlu geliyor, değil mi? Bu kelimenin kökeninde öyle derin bir anlam yatıyor ki, geleceğin sessizlik kültürü üzerine bile düşündürebilir. Günümüzün gürültülü dünyasında “hamuş” kavramını anlamak, belki de geleceğin en stratejik farkındalık becerilerinden biri olacak. “Hamuş” kelimesi, Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre ‘sessiz, susmuş, sakin’ anlamına geliyor. Aslı Farsçadan geliyor ve Mevlana’nın eserlerinde sıkça karşımıza çıkan bu kelime, hem bedensel hem de zihinsel bir dinginliği simgeliyor. Yani sadece susmak değil; düşüncenin, ruhun ve enerjinin derin bir sükûnete erişmesi…

Foden Kaç Yaşında? Psikolojik Bir Mercekten Bakış İnsan Davranışlarını Anlama Çabası: Foden’ın Yaşı Üzerinden Bir Psikolojik Keşif Bir psikolog olarak, insanların hayatlarında yaşadıkları dönüm noktalarına dair merakım her zaman beni yönlendiren bir motivasyon kaynağı olmuştur. Bazen, yaşanmışlıkların ve olgunlaşmanın insan davranışlarına nasıl etki ettiğini keşfetmek, psikolojik analizlerin en ilginç yönlerinden biri olabilir. Şimdi, İngiliz futbolunun yükselen yıldızlarından Phil Foden’ın yaşı hakkında bir soruya odaklanalım: Foden kaç yaşında? Ancak bu soruyu basit bir yaş hesaplaması olarak değil, bireyin yaşla nasıl şekillendiğine dair psikolojik bir çözümleme olarak ele alacağız. Bilişsel Psikoloji Perspektifinden Foden’ın Yaşı Bilişsel psikoloji, insanların düşünme, algılama ve hatırlama süreçlerini…